Uyku sırasında solunumun durması olarak karşımıza çıkan uyku apnesi; yaşam kalitesini olumsuz olarak etkiler. Uyku apnesinin yaşanılmasıyla birlikte uyku sırasında birkaç saniye kadar sürsen geçici olarak tanımlanan boğulmalar karşımıza çıkar.
Söz konusu boğulma hissi sonrasında beyin hızlı bir şekilde uyanır. Böylece uyku apnesinin en net belirtileri de ortaya çıkmaya başlar.
Bazı insanların uyku esnasında yaşadıkları birtakım rahatsızlıklar vardır. Bu rahatsızlıkların başında ise uyku Apnesi gelir. Bu sıkıntıyı yaşayan kişinin uyku esnasında solunumu durur. Beyin soluk almak için gerekli komutu vermez. Bununla birlikte uyku apnesi sorunu yaşayan bireyde birtakım farklı durumlar da gözlemlenir.
Kişi yine uykuya daldığı anda boğulmalar yaşar. Bu durum genelde uzun sürmez birkaç saniye ile sınırlı kalır. Bu atak sırasında kandaki oksijenin seviyesi de düşer. Kandaki oksijen seviyesinin düşmesiyle beyin, solunum durduğu için vücuda uyanması için komut verir. Bu döngü gece içerisinde sürekli tekrarlanır.
Kişilerin çoğu uyanma sıklıklarını ve anlarını ertesi gün hatırlamaz. Ama bu atakların sayısı genel de 5 ila 30 arasında değişir. Süreleri ise ortalama olarak 20 saniyedir. İleri derece de bu sıkıntıyı yaşayanlarda ise süre 1 ila 2 dakikadır. Bu sorunla mücadele etmek zorunda kalan kişiler gece gerektiği kadar dinlenemezler. Dolayısıyla kişi sürekli yorgun ve uykusuzdur. Bu durumda hayat kalitelerinin düşmesine neden olduğundan tedavi edilmesi son derece önemli bir sorundur.
Uyku Apnesi Nedenleri
Bu sorunun yaşanmasına neden olan birçok durum söz konusudur. Bu sebeple kişinin genel durumundan psikolojik durumuna kadar detaylı tetkiklerin yapılması gerekir. Sorunun nedeni kişilere göre değişmekle beraber genellikle var olan bir hastalığın bu sorunu tetiklediği görülür. Bu probleme zemin hazırlayan etkenler şunlardır;
- Aşırı kilo
- Üst solunum yollarında yaşanan sıkıntılar
- Geniz eti
- Madde bağımlılığı
- Yüksek tansiyon
- Horlama
- Boğazın arka kısmında var olan kasların gevşemesi
- Uyku hapı, sakinleştirici türevi ilaçlar kullanmak
- Kalp hastalıkları
Uyku apnesi gündeme geldiği zaman aşırı kilo her zaman ilk akla gelen belirtiler arasında yer almaktadır. Esasında aşırı kilonun neden olduğu çok sayıda farklı sağlık sorununun varlığından da söz edebiliriz. Bu noktada üst solumun yollarında yaşanan birtakım sıkıntıların da uyku apnesini tetiklediği bilinmektedir. Elbette ki genizde et bulunması ya da yüksek tansiyon gibi nedenler de uyku apnesinin en belirgin nedenleri arasında yer almaktadır.
Uyku Apnesi Belirtileri Nelerdir?
Kişiye bir hastalığın tanısının konulabilmesi için o hastalığın belirtilerine sahip olması gerekir. Bu sorun için en belirgin özelliği ise kişinin uyku esnasında solunumunun durmasıdır. Bunu kişi ya kendi fark eder ya da çevresindeki kişiler bunu gözlemleyebilir. Bunun haricinde kişi farklı problemlerde yaşayabilir. Genel itibariyle yaşanan sıkıntılar ise şu şekildedir;
- Uykudan yorgun kalmak.
- Sürekli uykusuz olmak.
- Bir şeye konsantre olamamak.
- Unutkanlık
- Gerginlik
- Baş ağrısı
- Uykudan uyanıldığında ağız kuruluğu veya boğaz ağrısı yaşamak.
Şayet uyku apnesi belirtileri konusunda birtakım işaretlerden şüpheleniyorsanız mutlaka bir uzman hekime görünmenizde fayda vardır. Zira uyku apnesi sorunun varlığı kaliteli bir şekilde yaşam sürmenin önündeki en büyün engeller arasında yer almaktadır.
Uyku Apnesi Neden Tedavi Edilmeli?
Bu sorun ile mücadele eden kişiler gece randımanlı şekilde uyuyamazlar. Ertesi gün sosyal hayatlarında sinirli,uykusuz ve yorgun olurlar. Bu durum sürekli olarak devam ettiği içinde kişinin psikolojik durumu etkilenir.Bunun yanında tedavi edilmemesi halinde yaşanması muhtemel problemler şu şekildedir;
- Uyku sırasında ani ölüm
- Kalp krizi
- Akciğer rahatsızlıkları
- Kalp yetmezliği
- İnme
- Kalp ritim bozukluğu
Yani tedavi olunmaması veya ertelenmesi uzun vadede çok daha ciddi sorunların yaşanmasına zemin hazırlar. Önerilen tedavi yöntemlerini deneyerek veya sadece hayat tarzı değiştirilerek bu sorundan kurtulmak ise mümkündür.
Uyku Apnesi Çeşitleri
Bu sıkıntının yaşanmasına neden olan etkenler uyku apnesi için sınıflandırma yapılmasında etkili olur. Üç başlık altında bu çeşitlendirme yapılmıştır;
- Obstrüktif-Tıkayıcı
- Santral-Merkezi
- Mikst-Birleşik
Obstrüktif- Tıkayıcı: kişinin üst solumun yollarında her hangi bir hastalığı varsa uyku da bu sorunu yaşamasına neden olabilir. Kişi uykuya daldığı esnada bu bölgede yer alan yumuşak dokular gevşemeye başlar. Bu durumda nefes almayı olumsuz etkiler. Nefes alınamadığı için de atak geçirilmesine neden olur.
Santral-Merkezi: beyin vücutta gerçekleşen her türlü olayı kontrol eder. Eğer kişi merkezi kaynaklı olarak bu sorunu yaşıyorsa beynin komut verme noktasında sıkıntı vardır. Uyku esnasında beyin nefes almak için gerekli komutu vermiyor anlamına gelir. Bu durum ise yüzdelere bakıldığında oldukça nadir görülür. Mikst-Birleşik: bu tanıya sahip kişiler de hem tıkayıcı hem de merkezi apnenin özellikleri aynı anda yaşanır. Dolayısıyla iki sorununda ayrı ayrı tedavi edilmesi gerekir.
Uyku Apnesi Tedavisi
Tedavi için öncelikle hastanın gözlemlenmesi gerekir. Sıkıntının kaynaklandığı durumda tespit edilmelidir. Daha sonra her hastanın uyku apnesi tedavi programı özel olarak belirlenir. Genellikle tedavi amaçlı olarak hasta bir hava makinasına bağlanır. Hastanın taktığı maske yardımıyla doktor, belirli bir basınca sahip olan havayı hastaya verir. Böylece hasta, gece boyunca geçirdiği ataklar sırasında havasız kalmaz.
Bazı hastaların ise nefes almalarını kolaylaştırmak adına diş hekimleri ile ortak çalışmalarda yapılır. Hastanın ağız anatomisine göre üst çenenin biraz daha öne itilmesi amaçlanır. Çünkü bu şekilde bir hava yolu açılmış olacaktır. Bunun sağlamak için gereken aparatı da diş hekimleri hazırlar. Bir diğer tedavi yöntemi ise nefes almayı engellediği düşünüyorsa bademcik veya geniz eti gibi parçaların alınmasıdır. Ayrıca kişinin yaşam tarzını düzenlemesi gerekirse değiştirmesi yine tedavi sürecinin önemli bir parçasıdır. Bunun içinde kişinin şunları yapması istenir;
- Sigara bırakılmalı
- Alkol tüketilmemeli
- Düzenli egzersiz yapılmalı
- Kilo kontörlüne dikkat edilmeli
- Özelliklede uyumadan hemen önce ağır ve yağlı yemekler yenilmemeli
- Sırt üstü yatmak yerine yan yatmak tercih edilmeli
